اگزما دست یکی از مشکلات آزاردهنده خصوصا در فصلهای سرد سال است. این مشکل پوستی نسبتا رایج دلایل متعددی دارد و روشهایی برای پیشگیری و کنترل آن وجود دارد. در ادامه این دلایل و راهحلها را بررسی میکنیم و چند پماد و کرم مناسب برای کنترل کردن علائم آن معرفی میکنیم.
قبل از هر چیز به پاسخ این سوال میپردازیم که اگزما چیست؟ اگزما دست که به آن درماتیت دست هم میگویند یک عارضهی پوستی رایج است و افراد زیادی با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند. عواملی مثل ژنتیک، عوامل حساسیتزای محیطی و عوامل تحریککنندهی پوست نقش مهمی در ایجاد این عارضه و تشدید شدن علائم آن دارند.
این عارضهی پوستی معمولا در افرادی که در بخشهای نظافت، آشپزی، آرایشگری، مراقبت بهداشت و درمان و مشاغل فیزیکی مثل کارگری و… کار میکنند بیشتر دیده میشود. چون در این نوع از مشاغل افراد با مواد شیمیایی و سایر محرکهای پوست، بیشتر در تماس هستند.
اگزمای دست نوعی از درماتیت تماسی است که به دلیل وجود محرکهای شیمیایی در محیط ایجاد میشود. اگزمای دست با درماتیت آتوپیک یا اگزمای نومولار تفاوت دارد. این دو مورد بر اثر عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی ایجاد میشوند.
اگزما دست به خاطر عوامل محرکی که دارد معمولا به ندرت کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد.
اگزمای دست واگیردار نیست. در نتیجه نمیتوانید از کسی اگزمای دست بگیرید یا اینکه فرد دیگر را مبتلا کنید. اما علائم این بیماری میتواند به اعتمادبهنفس افراد آسیب بزند یا اینکه مانع از انجام برخی وظایف در شغلشان شود. به مرور زمان اگزمای دست میتواند باعث خشک شدن شدید پوست، ضعیف شدن سیستم ایمنی، عود کردن گاه به گاه بیماری و ضعیف شدن سد دفاعی پوست شود.
بعضی از علائم و نشانههای اگزما دست با برخی از بیماریهای پوستی دیگر هم شباهت دارد. حتی واکنش آلرژیک، آلرژیهای غذایی و پسوزیاریس میتوانند علائم مشابه داشته باشند. پس برای تشخیص دقیق بیماری خود حتما باید به متخصص پوست مراجعه کنید.
تمام انواع اگزما باعث خارش و قرمزی پوست میشوند. اما در بعضی موارد مثل اگزمای دست یا اگزما کف دست ممکن است علائم شما کمی متفاوت باشند. برخی از علائم اگزمای دست عبارتاند از:
نوع خاصی از اگزمای دست به نام پومفولیکس (pompholyx) یا اگزمای دیسیدروتیک (dyshidrotic) وجود دارد که باعث ایجاد تاولهای کوچک و خارشدار در کف دست میشود. اگزمای دیسیدروتیک بیشتر در زنان دیده میشود. برای درمان این نوع از اگزمای دست باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
اگزما به مجموعهای از بیماریهای پوستی میگویند که باعث التهاب، خارش و تحریک پوست میشود. به نظر میرسد که لین عارضهی پوستی ناشی از فعالیت بیشازاندازهی سیستم ایمنی بدن باشد. وقتی عاملی سیستم ایمنی بدن را تحریک میکند، این عارضهی پوستی نمایان میشود.
یک تحقیق در سال ۲۰۱۶ نشان داد که افراد مبتلا به اگزما بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونتهای پوستی مثلا زگیل، سندرم پای ورزشکار و تبخال هستند.
محققان خاطرنشان میکنند که این واکنش به این دلیل است که بدن به اندازهی کافی فیلاگرین ندارد. فیلاگرین پروتئینی است که سد محافظ پوست را حفظ میکند.
علت اگزما هنوز ناشناخته است. محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این عارضه دخیل هستند. در ادامه به بررسی برخی از عواملی میپردازیم که میتوانند باعث تحریک یا بدتر شدن اگزمای دست شوند.
افرادی که کارشان مستلزم قرار گرفتن مداوم در معرض آب، حلالها، مواد شوینده، سایر مواد شیمیایی، گرما، سرما یا اصطکاک است، بیشتر در معرض ایجاد اگزما روی دستهای خود هستند. مثلا در کارکنان بخش مراقبتهای بهداشتی و درمان، آرایشگران، نظافتچیها، کارگران ساختمانی، آشپزها و افرادی که در زمینهی تولید کار میکنند، اگزمای دست شایع تر است.
شستن و خشک کردن مکرر دستها ممکن است خطر ابتلا به اگزمای دست را افزایش دهد.
حتی زمانی که فرد دستهای خود را خشک میکند، مقداری آب روی پوست باقی میماند. هم زمان که این آب تبخیر میشود، چربی طبیعی پوست را کاهش میدهد. شستوشوی مداوم دستها با آب داغ میتواند منجر به کاهش بیشتر این چربیها و ایجاد اگزما شود. پس همیشه بهجای آب داغ از آب ولرم استفاده کنید.
علاوه بر این، شستن مداوم دستها و داشتن سد پوستی ضعیف میتواند فرد را مستعد ابتلا به آلرژی کند.
زمانی که فرد استرس دارد، بدن دو هورمون به نامهای کورتیزول و اپینفرین تولید میکند. این هورمونها سیستم ایمنی را سرکوب کرده و باعث التهاب پوست میشوند.
گاهی اوقات سطح بالای استرس میتواند باعث ایجاد اگزمای دیسیدروتیک در فرد شود. این شکل رایج از اگزما باعث ایجاد تاولهای خارشدار روی پوست میشود.
هوای خشک و تغییرات ناگهانی دما در زمستان میتواند پوست را کمآب کند و باعث تشدید اگزما شود. حتی قرار گرفتن در محیط بسته که دمای هوای بالایی دارد و خیلی گرم است، میتواند باعث خشکی پوست شود.
برخی از انواع اگزما خصوصا انواع رایج آن، در زنان بیشتر از مردان دیده میشود.
اگزمای دیسیدروتیک در بزرگسالان جوانتر، معمولاً بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال شایعتر است. افراد ممکن است یک بار تشدید اگزمای دیسیدروتیک را تجربه کنند، اما در بازههای زمانی طولانیتر، این عارضه عود میکند و دوباره بهبود مییابد.
فلزات، به ویژه نیکل، یک محرک رایج برای اگزمای دست هستند. استرس هم یکی دیگر از محرکهای اگزما است. مواد شوینده بهخصوص در لباسشویی میتواند باعث تشدید اگزما شود. آلرژیهای فصلی مانند تب یونجه و هوای گرم و مرطوب از دیگر دلایل تشدید اگزما است.
عرق کردن کف دست میتواند اگزما کف دست یا تشدید کند یا باعث بروز آن شود. همینطور انجام کارهایی مثل آرایش مو یا مراقبتهای بهداشتی که در آن دستهای خود را مرتب میشویید، از دیگر دلایل تشدید اگزما است.
هر محرک خارجی یا محرکی که بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارد، میتواند بر پوست هم تأثیر بگذارد.
بهترین درمان برای اگزما دست اجتناب کردن از عواملی است که باعث ایجاد اگزما میشوند.
باید بررسی کنید و کشف کنید که کدام عامل یا کدام ماده باعث تحریک پوستتان شده و اگزما را ایجاد کرده است. سپس باید در محل کار یا خانه از این مواد یا محرکها اجتناب کنید. مهمترین نکتهای که باید بدانید این است که در مراقبت از دست و اجتناب از عوامل محرک، استمرار داشته باشید. مراقبت روزانه از پوست بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به اگزما است.
اگر فکر میکنید یک ماده یا محرک در محیط اطراف شما یا در محل کار باعث بروز اگزما میشود میتوانید به پزشک مراجعه کنید تا برای شما تست حساسیت انجام دهد. با انجام این تست مشخص میشود که دقیقا کدام عامل یا ماده این مشکل را برای شما ایجاد میکند. پزشک همچنین میتواند رفتارها و عادتهایی را که منجر به اگزما میشوند به شما توضیح دهد یا کمک کند که آن را تغییر دهید.
در برخی موارد پزشک ممکن است درمانهای دارویی را هم توصیه کند. در ادامه به نکات مهم برای درمان اگزمای دست اشاره میکنیم و نمونههایی از داروهایی که تجویز میشود معرفی میکنیم. فقط توجه داشته باشید که این داروها باید توسط پزشک به شما توصیه شده باشند و طبق نظر پزشک مصرف کنید.
بسیاری از افراد در محل کار دچار اگزما میشوند. در محل کار شما ممکن است عوامل زیادی محرک اگزما باشند. با رعایت این نکات میتوانید از ابتلا به اگزما دست در محل کار پیشگیری کنید:
برخی از داروها میتوانند در بهبود اگزمای دست موثر باشند. برای دریافت درمانهای دارویی حتما به پزشک مراجعه کنید.
با درمانهای طبیعی زیر میتوانید بیماری اگزما دست و علایم آن را کاهش دهید یا احتمال بروز آن را کمتر کنید.
اگزما میتواند باعث عفونت باکتریایی شود. عفونت باکتریایی ثانویه وزیکولها یا تاولهای اگزما میتواند منجر به سلولیت، لنفانژیت (lymphangitis) و سپتیسمی (septicemia) شود. ممکن است تغییراتی در ناخن با بروز برآمدگی عرضی، ضخیم شدن، تغییر رنگ و حفره ایجاد شود. اگزمای دست باعث مرگ و میر نمیشود ولی عوارض آن ممکن است زندگی روزمرهی شما را مختل کند.
هر چقدر کرمها و پمادها حاوی آب بیشتری باشند، احتمال اینکه شرایط اگزمای شما بدتر شود بیشتر است. مرطوبکنندهها معمولاً آب بیشتری نسبت به چربی دارند و هنگامی که آب تبخیر میشود، پوست را خشک میکند. بهترین پماد برای اگزمای پوستی، پمادهای چرب مانند وازلین است. حتما توضیحات محصول را بخوانید تا مشخص شود کدام مرطوبکننده کمترین میزان آب را دارد.
در ادامه چند کرم و پماد مناسب برای اگزما دست را معرفی میکنیم. غیر از کرم و پماد میتوانید از بهترین روغن برای اگزمای پوستی هم استفاده کنید.
۸۰,۰۰۰
۶۷,۰۰۰ تومان
اگزما دست یکی از عارضههای پوستی است که در فصل سرما تشدید میشود. با نکاتی که در مورد کنترل اگزما گفتیم و استفاده از محصولات معرفیشده میتوانید اگزما را کنترل کنید. اگر تجربهای از درمان و کنترل اگزمای دست دارید در بخش کامنتها با ما در میان بگذارید.
منابع: Nationaleczema , Medicalnewstoday , Emedicine
سوالات رایج دربارهی اگزما دست
آیا اگزما درمان دارد؟
اگزما درمان خاصی ندارد ولی با روشها و پمادهایی میتوانید آن را کنترل کنید.
بهترین روش کنترل اگزما دست چیست؟
بهترین کار پیشگیری از بروز علائم با مرطوب نگه داشتن دست، اجتناب از مواد محرک و شیمیایی است.
آیا اگزما دست با پماد درمان میشود؟
علائم اگزما مثل خارش، پوسته پوسته شدن، قرمزی و… با استفاده از پمادها و کرمهای اگزما بهبود پیدا میکنند و کنترل میشوند. اما بهترین روش، اجتناب از عوامل محرک برای بروز نکردن علائم است.